Wierde
Wierden zijn een uniek cultuurlandschap dat vooral voorkomt in het noorden van Nederland, met name in de provincies Groningen en Friesland. Het zijn verhoogde akkercomplexen die ontstaan zijn door eeuwenlange bemesting en omploegen van de grond.
Geschiedenis
Wierden hebben een lange geschiedenis, die teruggaat tot in de middeleeuwen. In die tijd was het landbezit in handen van adel en geestelijkheid. Zij lieten hun land door boeren bewerken, die er dan huur voor betaalden of een deel van de oogst mochten houden als pacht.
Om de vruchtbaarheid van het land te verbeteren werd het land jaarlijks bemest met mest van vee en soms ook met slib uit de rivieren. Het resultaat was dat het land steeds hoger kwam te liggen, terwijl de omringende gebieden juist lager werden door afgraving van het slib.
Door deze activiteiten ontstonden er verhoogde akkercomplexen, die later wierden genoemd zouden worden. De hoogte van de wierden varieerde van 1 tot 3 meter boven het omringende landschap.
Ontwikkeling
De wierden ontwikkelden zich door de eeuwen heen verder en werden steeds meer een opzichzelfstaand cultuurlandschap. Ze kregen soms ook eigen namen, zoals “Oldehove” of “Aylvat”.
De akkercomplexen werden vaak omzoomd door houtwallen, die dienden als perceelgrenzen en als beschutting tegen de wind.
Economische betekenis
In de middeleeuwen vormden wierden een belangrijk onderdeel van het agrarisch bedrijfsleven in Groningen. Ze boden namelijk bescherming tegen overstromingen, die vooral voorkwamen bij de Dollard.
Archeologische waarde
Staat van de Wierden
Huidige situatie
De meeste overgebleven wierden worden nu door particulieren of instellingen in stand gehouden. Sommigen worden gebruikt als kwekerijen, andere zijn natuurgebieden geworden. Ook is er een stichting die zich bezighoudt met het behoud van de Wierden.
Conclusie
In Groningen en Friesland liggen nog steeds vele wierden, die getuigen van het agrarisch verleden. Deze cultuurhistorische landschapselementen zijn niet alleen een bezienswaardigheid, maar ook een herinnering aan de eeuwenlange strijd tegen het water.