Tijdens de middeleeuwen en vroege moderne periode speelden de kartuizers een belangrijke rol in de religieuze en sociale geschiedenis van Europa. De kartuizers waren een religieuze orde die zich met het gevestigde bestel bemoeide, maar tegelijkertijd ook een onafhankelijke leefstijl ontwikkelde. In dit artikel zullen we de geschiedenis en betekenis van de Kartuizerklooster bekijken.
De oprichting en ontwikkeling
In 1099 werd in Frankrijk het eerder bestaande Orde der Ternaren opgericht. De Ternaren waren een religieuze groep die zich met de studie van de Heilige Schrift bezighielden. In 1147 werden de Ternaranen door abt Everhard, vanuit de Abdij van Fontevraud, uitverkoren om de kloostergemeenschap van het Zuid-Limburgse Sint-Servaas te stichten. De kloostergeestelijken werden later gekenmerkt door hun devotie en dienst aan God, maar ook hun engagement met de sociale hulpverlening.
De naam “Kartuizer” werd pas in 1157 officieel aangenomen. In het Latijn wordt dit naam “Cartusianus”, verwijzend naar de stad Cartura, waar de orde was opgericht. De cartuziërs waren gekend om hun eenvoudige en devotiege leefstijl, die gebaseerd was op een strikte regelmaat en een diepgewerkte spirituele praxis.
De sociale hulpverlening
De Kartuizerklooster speelde een belangrijke rol in de sociale hulpverlening. De kloostergeestelijken werden beroemd vanwege hun genade en hulpverlening aan de armen, zieken en andere zwakkeren. Ze stichtten onder meer weeshuizen, hospitaalzalen, en een school om jonge mensen op te wezen en hen het kennis en vaardigheden te geven die ze nodig hadden.
De kartuizers waren ook actief in de veredelingsbeweging van de Middeleeuwse landbouw. Ze ontwikkelde een systeem van verbouwing waarbij driejaarlijkse veredelingen van koeien en andere dieren plaatsvond, waardoor het vruchtbare land efficiënter kon worden gebruikt en de productie van voedsel toegewijd aan het bereiken van de armste laag van de bevolking.
De uitschakeling en huidige status
In 1228 kreeg de orde van paus Gregorius IX een bulls, die de regelmaat van de kartuizers zwaar inperkte. Deze bols legde de basis voor een vorm van autoritaire bestuur, die later zou leiden tot de uitschakeling van de kartuizerorde.
Vanaf het einde van de 13e eeuw raakte de orde steeds meer uitgedunde en vielen meerdere kloosters ten prooi aan de Vrede van Westfalen (1648). Op 26 oktober 2009 werd door een definitieve uitspraak van het Eerste Hof van de Europese Unie, de Kartuizerorde officieel uitgeschakeld. De kloostergeestelijken werden overgebracht naar andere religieuze orden en mochten niet langer ‘kartaizers’ worden genoemd.
De herleving
In 2012 werd de Kartuizerorde officieel herleefd door een groep van kartuziërs die de regelmaat van de oorspronkelijke orde wederom in het leven werden gebracht. Deze nieuwe orde is geregistreerd bij de Katholieke Kerk, maar heeft niet officieel weer als religieuze orde de status gekregen.
De Kartuizerorde herleven in een zin die de oude regels en devoties in het middelpunt plaatst, terwijl tegelijkertijd ook rekening wordt gehouden met de hedendaagse behoeften van de kloostergeestelijken. De herleving is een hoopvolle ontwikkeling voor een orde die sinds lang bekend staat om zijn engagement met sociale hulpverlening en dienst aan God.
Tegenwoordig bestaat de Kartuizerorde uit slechts enkele kleinere kloosters in Nederland, België en Spanje. Hoewel de orde niet langer formeel erkend is door het kerkbestuur, blijft zij op zoek naar een herleving van haar devotie en sociale missie.
Conclusie
Tegenwoordig ziet men de Kartuizerorde meer als een historische orde, die ver van de hedendaagse kerkbestuur verwijderd is. Hoewel de orde niet langer formeel erkend wordt door het kerkbestuur, blijft zij op zoek naar een herleving van haar devotie en sociale missie.
Uit de geschiedenis van de Kartuizerorde bleken we dat deze orde vanaf haar oprichting een belangrijke rol speelde in de religieuze en sociale geschiedenis van Europa. Hoewel de orde nu niet meer formeel erkend wordt door het kerkbestuur, blijft zij op zoek naar een herleving van haar devotie en sociale missie.
De Kartuizerorde herleven is een hoopvolle ontwikkeling voor een orde die sinds lang bekend staat om zijn engagement met sociale hulpverlening en dienst aan God. Hoewel de orde niet formeel erkend wordt door het kerkbestuur, blijft zij op zoek naar een herleving van haar devotie en sociale missie.