Medemblik is een gemeente en een voormalig klooster in de Nederlandse provincie Noord-Holland, gelegen aan het noordoostelijke eind van de IJsselmeer. Met ongeveer 15.000 inwoners is Medemblik een van de kleinere gemeenten in Nederland.

### Inleiding

Medemblik telt sinds 1 juli 2004 geen eigen dorpscentrum meer, maar mede op basis van de overeenkomsten van het klooster in het verleden en met name de bescherming van cultureel en historisch erfgoed, heeft Medemblik en zijn dorpen nog steeds een eigen dorpsvervoer. Medemblik is vooral bekend vanwege het Kasteel de Haar. Hieronder volgen diverse aspecten over de geschiedenis van Medemblik.

### De opkomst van Medemblik

Medemblik ontstond in de 12e eeuw als klooster en kerkdorp, waarvan er nog restanten te zien zijn in de vorm van het kloostergebouw, de kerk Sint-Nicolaas en diverse andere gebouwen. De kloosterabdij werd opgericht door een groep monniken die uit de abdij Sint-Gertruid in Utrecht kwamen.

Medemblik was een centrum voor oogsten van kersen en bessen, die werden gebruikt om stroop te maken. In de 13e eeuw werd Medemblik een wichtige handelsplaats met Frankrijk en Engeland. Het klooster had verbindingen met het klooster in de Franse stad Lyon.

### Kasteel de Haar

Kasteel de Haar, ook wel “De Schans” genoemd, is een kasteel in Medemblik waarin een groot onderkomen zat voor de gevangenen die worden opgesloten in de hechteningen van Noord-Holland. De gevangenis had ongeveer 200 cellen.

Het kasteel werd rond het jaar 1570 gebouwd en in de 17e eeuw verbreed, voornamelijk door Johan van Oldenbarnevelt. In de 18e eeuw werd het kasteel vanuit verre af bedekt met een rood-blaauwe oeverbemaling die tot op vandaag wordt gehouden.

Kasteel de Haar is ook bekend geworden als gevangenis, onder andere voor Adriaan van Oldenbarnevelt (1573-1619), zijn broer Johan van Oldenbarnevelt en Lodewijk Hollandse. Later kreeg het kasteel te maken met de familie de Haas, van wie later de hertogin Beatrix een stamtweeëntje is. Kasteel de Haar zit tegenwoordig in eigendom bij Stichting Koninklijke Huidenhuize.

### De Verenigde Oost-Indische Compagnie

Medemblik had ook direct betrekking met de Verenigde Oost-Indische Compagnie. In 1723 kocht het kasteel door Jacobus de Graeff, een van de rijkste burgers van Amsterdam, die een fortuin verloren had aan de VOC. Deze koop maakte Medemblik een belangrijke vestiging van de VOC in Noord-Holland. De VOC heeft in Medemblik een wapenfabriek en verschillende andere activiteiten opgericht.

### Conclusie

Medemblik is een dorp met een rijke geschiedenis, waarvan het vooral bekend is geworden vanwege het kasteel Kasteel de Haar.